Cam Nasıl Yapılır?

Erimiş katı maddeler kristal oluşturmamak için hızlıca soğutulduğunda bu işlemin cam oluşturduğu keşfedilmiştir.

Camı oluşturan diğer maddeler; kum, karbonat, potasyum hidrat ve kireçtir. Bu maddeler dünyanın birçok yerinde bolca bulunduğundan cam yapımcılığının sırrı birçok ülkede keşfedilmiştir.

Romalılar çok iyi cam ustalarıydı ve camı duvar kaplaması olarak kullanıyorlardı. Hristiyanlık döneminde cam, pencerelerde kullanılmaya başlandı.

Cıva oda sıcaklığında sıvı hâlde olan tek metaldir. Parlak bir rengi vardır, kaptan dışarı çıkarıldığında akar, bu sebeple kendisine “hızlı gümüş” (quicksilver) denir. Bugün termometrelerde ve diş dolgu malzemesi için diş doktorları tarafından kullanılır.

Düz cam yapımı nasıl olur?

4 bin yıllık geçmişi olan cam 300 yıldır ise yapıların ayrılmaz bir parçası. İlk dönemlerde lük olarak görülen cam artık temel yapı elemanlarından biri. Gelişen teknoloji ve yeniden yaklaşımlarla camın yapılardaki kullanımı her geçen gün artıyor. Artık tamamı camla kaplı binalar şehirlerin yeni yüzü oluyor. Yeni tekniklerle cam eskiye oranla çok daha sağlam bir yapıya dönüştü. Böylece sadece yapılar için aydınlatma ve görüş alanı yaratma fonksiyonlarının üzerinde anlamlar taşımaya başladı. Güvenlik camları, ısı ve ses yalıtımı için kullanılan camlar, hatta elektrik üretimi için kullanılan camlar modern yaşamın bir parçası.

Bu camların hepsinin çıkış noktası ise pencerelerde kullandığımız düz cam. Farklı işlemlerden geçirilen, farklı malzemelerle işlenen düz cam günümüz mimarisine, otomotive hatta dekorasyona yeni bir soluk getiriyor.

Peki düz cam nasıl üretilir?

Üretilecek tüm cam ürünlerinin temelinde kum, soda ve kireç üçlüsü bulunuyor. Düz camın üretiminde bu hammaddelerin uygun oranlarda bir araya getirilmesi gerekiyor. Üretim 24 saat ve aralıksız sürdüğü için hammadde ihtiyacı düz cam için büyük boyutlardadır. Silolarda depolanan hammadde yüzde 60’ı kum olacak şekilde karıştırılarak bantlarla fırınlara gönderiliyor. Düz camın üretildiği fırınlar örneklerinin en büyükleri. Ortalama kapasiteleri 750 tonu bulabiliyor. Yandan ısıtmalı fırınlardaki sıcaklık 1500 derece. Hammaddeler bu sıcakta ergiyerek camı oluşturuyor. Düz camın üretimindeki farklılık da bu noktada başlıyor. Eriyik haldeki cam bardak ve şişe gibi ürünlerde kısa bir dinlenmenin ardından tek tek parçalar halinde şekillendiriliyor.

Cam soğutma ve şekillendirme işlemi

Oysa düz cam bir blok olarak üretiliyor. Dinlenmeden sonra 900 dereceye düşen sıcaklığıyla cam kalay havuzuna alınıyor. Erimiş halindeki kalayın üzerine akıtılan cam suya dökülen zeytinyağı gibi yüzeye çıkıyor. Böylece her iki yüzey de pürüzsüz bir hal alıyor. Kalay havuzundan çıkan düz cam 600 derece sıcaklıkta. Cam pürüzsüz halini aldıktan sonra kontrollü olarak soğutuluyor. Üretim bandında aralıksız olarak akan cam uzun bir soğutma işleminden sonra şekillendirilmeye hazır. Üretim hattının her aşaması bilgisayarlarla kontrol ediliyor. Banttan akan cam optik okuyucular tarafından sürekli kontrol ediliyor.

https://www.youtube.com/watch?v=YUekvL9YNhc

Cam fabrikasında temel aşamalar neler?

Camda meydana gelebilecek çatlama ve kırıklarda üretimden kaynaklanabilecek hatalar hemen bilgisayara bildiriliyor. Soğutmadan hatasız olarak çıkan cam basınçlı suyla yıkanıyor. Bu işlemin amacı hem soğutma hem de camın üzerinde kalan kalay kalıntılarının temizlenmesi. 3 metre 30 santimetre enindeki camın kenarındaki izleri kalay havuzundaki çarklar bırakır. Cam istenen boyutlarda kesilirken bu izler de yok olacak. Cam farklı tekniklerle sık sık kontrol ediliyor. Bu tekniklerden birinde lazer teknolojisiyle cam taranıyor.

Bilgisayar destekli cam üretim bantları

Camın kontrolü sadece bilgisayar destekli sistemlerin işi değil. Florasanla aydınlatılan cam gözle de inceleniyor. Olası bir hata durumunda bir düğmeye basılarak hatalı bölüm işaretlenebiliyor. İlk kesme işlemi yatay olarak gerçekleştiriliyor. Bant üzerinde akan cam robot tarafından kesiliyor. Cam 6 metre uzunluğa kadar üretilebiliyor. Artık cam bir bütün olarak değil istenen ölçülerde ayrı tabakalar halinde yolculuğunu sürdürecek. Son kesme işlemi camın kenarındaki izlerin yok edilmesi için yapılıyor.

İyice soğutulan cam kesildiğinde eni 3 metre 21 santimetrelik standart ölçüye ulaşıyor. Kırılan parçalar ise yeniden kullanılmak üzere fırına gönderiliyor. Bilgisayar, önceden hata işaretlemesi yapılan parçayı sevkıyata gitmeden hattan çıkarıyor. Neredeyse 1 kilometre uzunluğundaki üretim bandının sonunda kesilen camları robot kollar bekliyor. Bilgisayardan gelen komutlar doğrultusunda camlar boyutlarına göre toplanarak depolama alanına gönderiliyor. Fabrikadan sonra cam ihtiyaçlar doğrultusunda bir kez daha şekillenecek. İçinde bulunduğumuz mekanlardan dışarı her bakışımızda bu camlar gözümüzün önünde olacak. Biz onları görmesek de.